Mtendaji Mkuu wa Wakala wa Ukaguzi wa Madini Tanzania (TMAA), Dominic Rwekaza (pichani) akiwasilisha taarifa ya utekelezaji wa majukumu ya wakala huo kwa mwaka wa fedha 2015/2015 mbele ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini na watendaji wa Wizara ya Nishati na Madini (hawapo pichani)
Mtendaji Mkuu wa Wakala wa Ukaguzi wa Madini Tanzania (TMAA), Dominic Rwekaza (mbele) akiwasilisha taarifa ya utekelezaji wa majukumu ya wakala huo kwa mwaka wa fedha 2015/2015 mbele ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini pamoja na watendaji wa Wizara ya Nishati na Madini.
Sehemu ya wajumbe wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini pamoja na watendaji wa Wizara ya Nishati na Madini wakifuatilia kwa makini taarifa utekelezaji wa majukumu ya Chuo cha Madini Dodoma (MRI) kwa mwaka wa fedha 2015/2016, iliyokuwa inawasilishwa na Kaimu Mkuu wa Chuo hicho, Musa Magufuli (hayupo pichani)
Sehemu ya maofisa kutoka Wizara ya Nishati na Madini na Wakala wa Ukaguzi wa Madini Tanzania (TMAA) wakifuatilia kwa makini taarifa mbalimbali zilizokuwa zinawasilishwa katika kikao hicho.
Mkurugenzi Mtendaji wa Wakala wa Jiolojia Tanzania (GST) Profesa Abdulkarim Mruma akisisitiza jambo katika kikao hicho.
Naibu Waziri wa Nishati na Madini, Dkt. Medard Kalemani (kushoto) na Kaimu Kamishna wa Madini Nchini Mhandisi Ally Samaje (kulia) wakifuatilia kwa makini taarifa mbalimbali zilizokuwa zinawasilishwa katika kikao hicho.
Kaimu Mkuu wa Chuo cha Madini Dodoma (MRI) Musa Magufuli (pichani) akiwasilisha taarifa ya utekelezaji wa majukumu ya chuo hicho kwa mwaka wa fedha 2015/2016, mbele ya wajumbe wa Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini na watendaji wa Wizara ya Nishati na Madini (hawapo pichani).
Naibu Waziri wa Nishati na Madini, Dkt. Medard Kalemani akifafanua jambo katika kikao hicho.
TMAA yang'ara katika sekta ya madini
Kamati ya Bunge yaipongeza
Yatakiwa kuongezewa fedha zaidi
Na Greyson Mwase, Dar es Salaam
Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Nishati na Madini hivi karibuni iliupongeza Wakala wa Ukaguzi wa Madini Nchini (TMAA) kwa kazi nzuri ya kudhibiti madini yanayotoroshwa nje ya nchini
Wakizungumza kwa nyakati tofauti wajumbe wa kamati hiyo mara baada ya kupokea taarifa ya utekelezaji wa majukumu ya wakala huo kwa kipindi cha mwaka wa fedha 2015/2016, walisema kuwa wakala umechangia kwa kiasi kikubwa ongezeko la mapato katika sekta ya madini na kuitaka serikali kuuwezesha zaidi ili uweze kuzalisha zaidi na hivyo kuwa na mchango mkubwa katika ukuaji wa uchumi wa nchi kwa kupitia sekta ya madini.
Mjumbe wa kamati hiyo, Suzan Kiwanga alisema kuwa TMAA ina uwezo mkubwa wa kufanya kazi ya kudhibiti madini yanayotoroshwa nje ya nchi kupitia wataalam wake walioko migodini na viwanja vya ndege, hivyo ni vyema wakawezeshwa ili kufanya kazi hiyo kwa bidii na uaminifu mkubwa.
"Kulingana na ripoti yao, TMAA imefanya kazi kubwa ya kuokoa mabilioni ya shilingi kupitia ukamataji wa madini yaliyokuwa yanatoroshwa nje ya nchi, kazi waliyoifanya ni kubwa yenye kuhitaji uaminifu mkubwa, hivyo wakiwezeshwa zaidi wana uwezo wa kufanya vizuri zaidi," alisema Kiwanga
Naye mjumbe mwingine wa kamati hiyo, Ikupa Alex aliongeza kuwa wahalifu wanaokamatwa na TMAA wanatakiwa kufikishwa katika vyombo vya sheria na kutozwa faini kubwa ili iwe fundisho wa watoroshaji wengine.
" Huu wakala ndio unaowezesha Mamlaka ya Mapato Tanzania (TRA) kubaini kodi inayostahili kulipwa na makampuni yanayojishughulisha na utafutaji na uchimbaji wa madini nchini, rai yangu ni wakala huu kuwezeshwa zaidi katika nyanja zote ikiwamo rasilimali fedha na rasilimali watu ili uweze kufanya kwa ufanisi zaidi," alisema Alex.
Awali akielezea mafanikio ya TMAA tangu kuanzishwa kwake Mtendaji Mkuu wa wakala huo, Dominic Rwekaza alisema kwa kipindi cha mwaka 2009 hadi Januari 2016, kampuni mbalimbali zimelipa jumla ya Shilingi bilioni 680.5 kama kodi ya mapato.
Alifafanua kampuni hizo kuwa ni pamoja na Geita Gold Mining Limited iliyolipa jumla ya Shilingi bilioni 502.7 tangu kampuni hiyo ilipoanza kulipa kodi ya mapato mwaka 2009; Resolute Tanzania Limited iliyolipa kodi ya mapato kiasi cha Shilingi bilioni 100.4 katika kipindi cha mwaka 2010 hadi 2013na Mgodi wa Dhahabu wa Tulawaka uliolipa Shilingi bilioni 77.4 kama kodi ya mapato mwaka 2012.
Aliongeza kuwa mafanikio mengine yaliyopatikana ni pamoja na kuongezeka kwa malipo ya mrabaha kutokana na madini ya ujenzi na viwandani baada ya kufanyika kwa ukaguzi ambao umewezesha kiasi cha Shilingi bilioni 14 kulipwa kama mrabaha katika kipindi cha Juni 2011 hadi Januari 2016.
Alisema malipo hayo yametokana na uzalishaji wa jumla ya tani milioni 33.6 za madini ya ujenzi na viwandani yenye thamani ya Shilingi bilioni 465.7 kulingana na uhakiki uliofanywa na Wakala.
Aliendelea kueleza kuwa wakala ulichangia kwa uongezeko la malipo ya mrabaha kutokana na shughuli za uchenjuaji wa marudio kwa kutumia teknolojia ya vat leaching ambapo kiasi cha shilingi bilioni 7.5 kililipwa kama mrabaha katika kipindi cha Julai 2012 hadi Januari 2016.
Alifafanua kuwa malipo hayo yalitokana na uzalishaji na mauzo ya dhahabu kutoka kwa wazalishaji wanaotumia teknolojia ya "vat leaching" katika mikoa ya Mwanza, Geita na Mbeya ambapo kulikuwa na jumla ya kilo 3,046 za dhahabu zenye thamani ya Shilingi bilioni 179.8 kulingana na uhakiki uliofanywa na Wakala.
Alisisitiza kuwa wakala uliwezesha serikali kupata mrabaha na takwimu sahihi za madini yaliyozalishwa na migodi mikubwa nchinikupitia ukaguzi na uhakiki madini yaliyozalishwa na kuuzwa na migodi mikubwa ya Biharamulo, Bulyanhulu, Buzwagi, Geita, New Luika, North Mara, TanzaniteOne, Mwadui na Ngaka, ambapo ukaguzi huo ulisaidia kujua kiasi na thamani halisi ya madini yaliyozalishwa na kuuzwa.
"Ukaguzi huo umewezesha kukusanywa kwa jumla ya Dola za Marekani milioni 430 kama mrabaha kutoka kwenye migodi hiyo katika kipindi cha kuanzia mwaka 2009 hadi 2015," alisema Rwekaza.
Akielezea udhibiti wa utoroshwaji wa madini kupitia viwanja vya kimataifa vya ndege hapa nchini, Rwekaza alifafanua kuwa wakala ulianzisha ukaguzi maalum wa kukagua madini yanayosafirishwa nje ya nchi kupitia Viwanja vya Ndege vya Julius Nyerere - Dar es Salaam, Kilimanjaro na Mwanza na kuwakamata watu wasio waaminifu wanaojaribu kusafirisha madini nje ya nchi kinyume cha sheria.
Alisema kupitia ukaguzi huo jumla ya matukio 89 ya utoroshaji wa madini yaliripotiwa hadi Desemba 2015 ambapo madini hayo yalikuwa na thamani ya Dola za Marekani milioni 10.8 na Shilingi bilioni 1.1. na kuongeza kuwa wahusika wamechukuliwa hatua za kisheria kwa mujibu wa Sheria ya Madini ya Mwaka 2010.
Aliongeza kuwa wakala umekuwa ukifanya ukaguzi wa mara kwa mara wa shughuli za ukarabati na utunzaji wa mazingira katika maeneo ya migodi mikubwa, ya kati na midogo ambapo wahusika wamekuwa wakipewa maelekezo yenye lengo la kuboresha hali ya mazingira kwenye maeneo yao.
